Specyfikacja techniczna

Data budowy:  około 1967-74 (Polska, USSR)
Data zatonięcia:  około 1974-85.
Lokalizacja:   Zabargad Island, Południowy Egipt.
Głębokość:   4m to 24m

Wyporność:  1,580 tony
Wymiary:   73.3 x 11.2 x 3.9m

Napęd:  2 silniki diesla Zgoda 6TD48 Sulzer (typowe dla tej klasy) 3,600 Km, 2 śruby ze zmienną geometrią

Prędkość:   16 węzłów
Załoga:   80-120
Sonar:   Bronza array
EW:    Intercept arrays
Radar:    2 nawigacyjne, 2 Don. (typowe dla tej klasy  ELINT/SIGINT: Vitok-AK, MR-R-1-7, Vakhta-M, Vakhta-10, Vakhta-12, Vizir-M, Rotor-N, Uzel, Kaira

View wreck location using Google Earth.

Statek klasy Moma (projekt 861) był przeznaczony do badania wybrzeża oraz stawiania i konserwacji znaków nawigacyjnych.  Zmodyfikowana wersja (projekt 861M) służyła do prowadzenia wywiadu elektronicznego  SIGINT (Signals Intelligence Gathering) . Statki te nosiły oznaczenie SSV (Sudno Svyazyy, or communications vessel od skrótu okręt komunikacyjny).

Został on prawdopodobnie wybudowany w polskiej stoczni w latach 1967-74 na zlecenie Związku Radzieckiego.  

Odkrycie wraku:

Podczas pierwszych ekspedycji BSAC (British Sub-Aqua Club) na wody południowego Egiptu jednym z głównych celów ekipy było znalezienie wraku MAIDAN oraz eksploracja wielu lokalizacji nigdy nieodwiedzanych przez płetwonurków. Podróżując wokół wyspy Zabargad ekipa odnalazła dwie szalupy leżące na brzegu. Ekipa początkowo uznała je za pochodzące z Maidana i rozpoczęła poszukiwania wraku wzdłuż zewnętrznej rafy Zabargad. Nurkowie oprócz ławic rekinów młotów odkryła duży frachtowiec na głębokości 70m. Pozostając poza ich zasięgiem i nie dając się zidentyfikować powodował tylko spekulacje, że może to być wrak Maiden lub Taiwan.

Członkowie sprawdzili również szalupy, które po identyfikacji określono, jako angielski typ samo pompujący. Nurkom BSAC pozostał ostatni dzień ekspedycji.

Nurkowanie w zatoce gdzie odkryto szalupy dało efekt. Odkryto świeży wrak, na którym było niewiele porostów. Wokół wraku leżało mnóstwo wyposażenia elektronicznego, kable, maszty itp. O wiele więcej niż na zwykłym statku. Dodatkowo napisy cyrylicą odkryte na wyposażeniu wraku dodawały wrakowi tajemniczości. Wrak wydawał się nietknięty i nie wskazywał na to by ktoś wcześniej na nim nurkował. Dodatkowe, niezaplanowane nurkowanie zamiast dać odpowiedź, co to za wrak, spowodowało jeszcze więcej niepewności. 

Podczas kolejnej wyprawy, 8 czerwca 2003 roku, (dzień po odkryciu przez Johna Womacka wraku Maidan) zabrano na wrak eksperta od elektroniki. Odkryli potężną akumulatorownie, która wskazywała na to, że statek potrzebował bardzo „równego” prądu. Standardowe generatory instalowane na statku dają nierówny prąd a akumulatory doskonały. Podążając za okablowaniem, odkryli, że biegną one do pewnego pomieszczenia w kadłubie, ale gdzie, nie wiedzieli jeszcze przez rok.

Nurkując na wraku ekipa odkryła wiele sprzętu służącego do prowadzenia wywiadu elektronicznego. Jedno z pomieszczeń zlokalizowane poniżej za mostkiem było czymś w rodzaju centrum komunikacyjnym. Konsole sterujące obsługiwało ok. 10 osób. Wszystkie oznakowania były po rosyjsku. Akumulatorownia mieściła 200 baterii, z których przewody prowadziły do centrali. Maszt komunikacyjny był okablowany o wiele bardziej niż standardowy na zwykłym statku. Ekipa znalazła też wiele anten kierunkowych. 

Wrak dzisiaj

Wrak stoi pionowo na głębokości 24 metrów w  zatoce wyspy Zabargad. Jego dziób i mała ładownia oderwały się i leżą opodal pełne glassfishy. Nie ma śladu by statek miał jakiś ładunek. Przeciwnie do dziobu, rufa jest nienaruszona. Dostęp, na w pełni wyposażony mostek i do maszynowni jest łatwy. Wiele rzeczy w kabinach, sprzęt codziennego użytku są porozrzucane wewnątrz. Dużej średnicy karbowany wąż leży na rufie a jedna z końcówek w ładowni. Wszystko na pokładzie pozostaje na swoim miejscu. Dostęp do części mieszkalnej bronią masywne zamknięte drzwi. Tylne sekcje wraku mogą być eksplorowane przez dużą wyrwę w burcie. Z dużą ostrożnością można przez wyrwę dostać się do maszynowni a potem wypłynąć przez świetliki. Wrak ze względu ma małą głębokość jest doskonale oświetlony i bardzo fotogeniczny. 

Tajemnica

Wszystkie dowody wskazują, że statek prowadził wywiad elektroniczny, ale co robił w tej zatoce w spokojnej okolicy u zbiegu granicy Sudańskiej i Egipskiej ? Okres od 1974 do 85 to okres zimnej wojny. Czy statek wpłynął do zatoki by dokonać naprawy, podczas której doszło do eksplozji i zatonięcia ? Jeśli tak to, dlaczego grodzie wodoszczelne były uszkodzone na zawiasach, a przewody i wąż paliwowy kierował się na ląd ?

Rosjanie podczas zimnej wojny posiadali swoją bazę wojskową na wyspie Dallak u wybrzeży Erytrei. Ten statek mógł operować z tej bazy. Inną możliwą bazą mogła być wyspa Socorta u wybrzeży Jemenu. Bazy te służyły do kontrolowania ruchu w cieśninie adeńskiej. Również faktem jest, że w tym okresie Rosjanie silnie współpracowali z Egipcjanami. Jednakże nic nie wskazuje by był to egipski statek z egipską załogą.  Istnieje również podejrzenie, że jest to Khanka, która zatonęła 01 lipca 1982 roku, ale niewiele do tej teorii pasuje. 

Historia

Rosjanie we wczesnym okresie zimnej wojny 1945-55 mieli bardzo słabo rozwinięty wywiad elektroniczny. Pod koniec lat 50-tych rząd sowiecki rozpoczął budowę różnych baz nasłuchowych wykorzystując również do tego statki handlowe. Rozpowszechnione trawlery stały się powszechnie do tego używane. Statki te posiadały dużą dzielność morską, więc mogły operować w każdych warunkach a ich ładownie mieściły wiele sprzętu.  W późniejszych czasach zaczęto budować już wyspecjalizowane konstrukcje.

Tak więc mamy do czynienia ze szpiegowskim, rosyjskim statkiem, o którym nic nie wiadomo. Jest on jednak świetnym wrakiem do nurkowania !!!